|
|
|
|
|
Overdenking
Overdenking
Mooi woord puinhoop! Puin en Hoop. Het doet denken aan het gedicht van Wislawa Szymborska*. Na elke oorlog moet iemand het puin ruimen. Ik las het gedicht voor in de kerkenraad van 17 augustus. Het vertelt over hoe na een oorlog alles in puin ligt. En hoe het bergen van de doden en gewonden, het opruimen van puin, het aanvegen bijna meteen daarna begint. Een actuele tekst in dagen van gedenken van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki (6 resp. 9 augustus), dat het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende. Japan capituleerde. Hoe kan het ook anders. Wat moet je tegen zoveel geweld. Hirohito, de Japanse keizer van destijds, zei dat ze niets anders konden dan de vrede aanbieden, omdat het volk moest dragen wat ondragelijk was en moest dulden wat onduldbaar was. De tekst is actueel niet alleen vanwege het herdenken van het einde van de Tweede Wereldoorlog door deze vernietigende gebeurtenis. Wat er in Beiroet gebeurt, is hiermee te vergelijken. De totale ravage. Een halve stad in puin. Grootse getallen, honderden doden, duizenden gewonden, honderdduizenden dakloos. Iemand moet het puin ruimen.
Vanuit verschillende landen waaronder Nederland wordt hulp geboden. Reddingsteams die uitrukken om met hun honden mensen onder het puin vandaan te krijgen. Levenden en doden. Je ziet hoe mensen zelf met schoppen en bezems aan de slag gaan. De regering treedt af. In korte tijd is een stad veranderd in een slagveld. Puin. Maar ook in zeer korte tijd komt hulp van alle kanten. Hoop. PuinHoop. Geen wachten, geen overleggen zullen we nu wel of niet helpen. We zijn geraakt en gaan er heen. We zijn geraakt en geven geld. Hoe kritisch we ook zijn op hoe het kon gebeuren, die ontploffing door explosief materiaal dat in die loods in de haven opgeslagen lag. Dat die reactie van compassie er is, geeft hoop. Blijkbaar willen we niet toegeven aan de gedachte dat geweld in welke vorm dan ook het laatste woord heeft. Carola Schouten liet aan het eind van haar zomergastenavond van 16 augustus een documentaire zien: For Sama*. Wat ik daar zag was werkelijk een teken van hoop. Hoop waarvoor gevochten moest worden. Hoop die voor verschrikkelijke dilemma’s stelt. Moet je trouw blijven aan de revolutie waarin je gelooft zelfs al zal het jou je leven kosten en dat van je kind? Het leven van Waad al Ka-Kateab en haar man, die arts is in het ziekenhuis waar ze ook wonen, speelt zich af in Aleppo tijdens de belegering door regeringstroepen van Assad. Verschrikkelijke gebeurtenissen vinden er plaats. Maar ze blijven, ook als hun dochter Sama wordt geboren. Juist dan. Vasthouden aan de hoop dat de vrijheid er zal zijn. Dat er een einde komt aan het verschrikkelijke regeringsgeweld dat dood en verderf zaait.
Hoop is niet hetzelfde als optimisme
evenmin de overtuiging
dat iets goed zal aflopen.
Wel de zekerheid dat iets zinvol is
afgezien van de afloop,
het resultaat.
* Na elke oorlog
moet iemand opruimen.
Min of meer netjes wordt het tenslotte niet vanzelf.
Iemand moet het puin
aan de kant schuiven
zodat de vrachtwagens met lijken
over de weg kunnen rijden.
Iemand moet waden
door het slijk en de as,
de veren van de canapés,
de splinters van glas
en de bloederige vodden.
Iemand moet een balk aanslepen
om die muur te stutten,
iemand het glas in het raam zetten,
de deur in de hengels tillen.
Fotogeniek is het niet
en het kost jaren.
Alle camera’s zijn al
naar een andere oorlog.
De bruggen moeten terug
en de stations opnieuw.
Van het opstropen
gaan mouwen aan flarden.
Met een bezem in de hand
vertelt iemand nog hoe het was.
Iemand luistert en knikt
met een nog niet afgekletst hoofd.
Maar om hen heen
duiken al gauw lieden op
die het begint te vervelen.
Soms zal iemand nog
onder een struik
doorgeroeste argumenten opgraven
en naar de vuilnishoop brengen.
Zij die wisten
waarom het hier ging,
moeten wijken voor hen
die weinig weten.
En minder dan weinig.
En ten slotte zo goed als niets.
In het gras, dat oorzaak
en gevolg overwoekert,
moet iemand liggen die
met een aar tussen zijn tanden
naar de wolken staart. Wislawa Szymborska
 “For Sama” is de eerste documentaire van de 26-jarige Syrische burgerjournalist Waad al-Kateab. Ze draagt de film op aan haar pasgeboren dochter. “Ik wil dat je begrijpt waarom je vader en ik deze keuzes hebben gemaakt, waarvoor we vochten.” Met een eenvoudige digitale camera legt ze de Syrische opstand tegen dictator Assad in rebellenbolwerk Aleppo vast, vanaf het begin tot aan de gedwongen evacuatie eind 2016.
Er gebeurt veel in die vijf jaar: de hoopgevende revolutie wordt neergeslagen, de stad belegerd en continu gebombardeerd. Al-Kateab filmt het oorlogsgeweld in al zijn bloederige details en dreiging met handheld camera, soms als bijna-slachtoffer. Ze ziet de gevolgen van dichtbij: haar man werkt als arts in een van de weinige overgebleven ziekenhuizen in de stad. Binnen de gruwelijke dagelijkse realiteit van de oorlog ervaren we met haar de onzekere toekomst voor haar kind.
“For Sama” toont de Syrische tragedie van binnenuit. Het commentaar daarop bereikt ons als een brief van een moeder aan haar kind. Veel dichterbij dan dit kan een oorlog niet komen.(citaat website IDFA)
Een gedicht dat past bij het artikel over PuinHoop.
Toch blijven leven.
Hopen is toch blijven leven
in de vertwijfeling,
en toch blijven zingen
in het duister.
Hopen is weten dat er liefde is,
is vertrouwen in het morgen,
is in slaap vallen
en wakker worden
als de zon weer opgaat.
Is bij storm op zee land ontdekken.
Is in de ogen van de ander
lezen dat hij of zij je heeft verstaan.
Zolang er hoop is,
zolang is er ook bidden
en zolang zal God je in zijn handen houden.
(en ook als je geen hoop meer hebt.)
Henri Nouwen.
De gedichten van Henri Nouwen en van Wislawa Szymborska zijn beide voorgelezen in de kerkenraad van 17 augustus jl.
Ds. Marianne Gaastra
| | terug
|
| |
|
|
|
|
03-10-2020
om
19.00 uur 
.jpg){kind=logo}
.jpg)
P1280645.jpg)
beuk.jpg)
IMG_20151230_0001KLEIN.jpg)